Başdanışman Mehmet Uçum’dan ‘yüzde 50+1’ mesajı: 8 madde sıraladı
Giriş ve Güncel Perspektifler
Cumhurbaşkanı Başdanışmanı ve Cumhurbaşkanlığı Hukuk Politikaları Kurulu Başkanvekili Mehmet Uçum, sosyal medya platformu X’te paylaştığı “Demokrasi hukuku notları (7)” başlıklı yazısında, demokrasi kavramına ve halkın temel hak ve özgürlüklerini koruyan demokratik ilkelerin önemine vurgu yaptı. Uçum, özellikle “Demokratik kazanımları koruyarak değişim; değişim zamanlarında yurtsever demokrasinin temel gücü olan halkın demokratik birikimlerini muhafaza etmek demektir” ifadesiyle, demokratik değerlerin sürekliliğinin ve halk iradesinin korunmasının altını çizdi.
Demokrasi Tartışmalarında Güncel Durum ve Literatür
Uçum, çeşitli demokrasi türleri ve uygulama biçimleri hakkında geniş bir literatür taraması yaparak, demokrasi (halk iradesine dayanan yönetim), demokrasi biçimleri (doğrudan, yarı-doğrudan, temsili), hükümet modelleri (başkanlık, yarı-başkanlık, parlamenter), demokrasi türleri (liberal, muhafazakar, ulusal, sosyal, yurtsever, sosyalist, egemen), alanları (siyasal, ekonomik, kültürel) ve yerel/küresel demokrasi gibi pek çok kavramın tartışıldığını belirtti. Ayrıca, bu tartışmaların başlangıçta batıcı ve batı merkezli fikir akımlarına dayandığını, günümüzde ise daha nötr ve hukuki bir zemine kaydığını vurguladı.
Demokrasi ve Hukuk İlişkisi
Önceden demokrasi ve hukuk ilişkisini detaylandırmış olan Uçum, özellikle demokrasi hukukunun ilkelerine değinerek, demokratik bir düzenin hukuki güvence altına alınmasının önemine işaret etti. Bu bağlamda, demokratik ilkelerin hukuki normlara uygun olarak işler hale gelmesiyle, tam bağımsızlık ve hukuki güvence sağlanmış olur.
Yurtsever Demokrasi ve Nitelikleri
Uçum, yurtsever demokrasinin temel niteliklerini aşağıdaki maddeler halinde sıraladı ve detaylandırdı:
- 1-) Milli Egemenlik Bütünlüğü: Egemenliğin kayıtsız şartsız millete ait olduğu bir sistemde, milli egemenliğin bütünlüğü sağlanmalıdır. Bu bütünlüğün korunması için, milli egemenliğin halk tarafından tek başına kullanılması şarttır; bürokratik veya kurumsal egemenliklere yer verilmemelidir.
- 2-) Vesayetsiz Demokrasi: Demokrasi, vesayet olmaksızın, halk iradesi üzerinde herhangi bir makamın nüfuz kurmamasıyla güvence altına alınır. Cumhuriyet ve demokrasi bütünleşmeli, millet ve halk egemenliği tam anlamıyla tesis edilmelidir. Egemenlik iradesi tek ve halktadır.
- 3-) Kuvvetlerin Egemenlik Fonksiyonu: Kuvvetler ayrılığı, kurumsal değil, milli egemenliğin fonksiyonel bir unsuru olarak düzenlenmelidir. Kuvvetlerin milli egemenliği temsil eden ve fonksiyonel ayrılığı sağlayan bir yapıya sahip olması gerekir.
- 4-) Başkanlık Modeli: Yurtsever demokrasi açısından en uygun hükümet modeli başkanlık sistemidir. Bu modelde, ülkeyi yöneten lider, halk tarafından doğrudan ve salt çoğunlukla seçilir; bu lider, hem halkın hem de devletin temsilcisidir. Bu sayede, yürütme yetkisi halk iradesinin doğrudan yansımasıyla sağlanır.
- 5-) Milli Hukukun Üstünlüğü: Yurtsever demokraside, milli hukukun üstünlüğü temel ilkedir. Uluslararası sözleşmelerden oluşan dış hukuk düzeni, iç hukukun üzerinde konumlandırılamaz ve iç hukuka üstünlük tanınmamalıdır. Bu, milli egemenliğin ve bağımsızlığın temel taşlarından biridir.
- 6-) Milli Yargı: Yurtsever demokrasi, dış yargı mercilerinin egemenlik yetkisine müdahale edilmemesini gerektirir. Milli yargı, hiyerarşik ve dikey ilişkilerden uzak, egemenlik yetkisini kullanan yargı organlarının bağımsız ve tarafsız olmasıyla sağlanır.
- 7-) Demokratik Kazanımların Korunması ve İleriye Dönük Değişim: Demokrasi kazanımlarını koruyarak yapılan değişimler, halkın demokratik birikimini ve ilerlemesini destekler. Özellikle, iki oy hakkı ve %50+1 kuralı gibi temel ilkelerin muhafazası, demokratik gelişimin temelidir.
- 😎 Tam Bağımsızlık ve Egemenlik: Egemenlik ve yetki devri asla kabul edilmez. Güç savaşlarının yoğun olduğu günümüzde, siyasal ve sosyal düzeni, milli kimliği, milli birliği ve iradeyi koruyarak, yurtsever demokrasi gerçek anlamda bağımsızlık sağlar.
