İdare Mahkemesi Nedir, Nasıl Başvuru Yapılır? (2025 Rehberi)

İdare mahkemesi nedir, idare mahkemesine nasıl dava açılır, hangi işlemler burada görülür gibi sorular özellikle idari kararlarla karşı karşıya kalan vatandaşlar için büyük önem taşır. Bu makalede, idare mahkemelerinin tanımı, görev alanı, başvuru şartları, süreleri ve dava açma süreci detaylı olarak anlatılmaktadır.

İdare Mahkemesi Nedir?

İdare Mahkemesi, kamu kurumları tarafından alınan kararlar, yapılan işlemler ya da ihmal edilen hizmetler karşısında bireylerin hak arayabildiği, yargı erkinin bir parçası olan ilk derece mahkemesidir. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu (İYUK) kapsamında faaliyet gösterir.

İdare mahkemeleri, genellikle şu alanlardaki davalara bakar:

• Memur disiplin cezaları

• Ruhsat iptalleri

• İmar planlarına itirazlar

• Kamu ihaleleriyle ilgili işlemler

• Vergi dışındaki kamu borçları

• Öğrenci yerleştirme ve sınav işlemleri

• Belediyelerin idari kararları

Hangi Durumlarda İdare Mahkemesine Başvurulur?

Kamu kurumlarının verdiği kararlar, eylemler veya ihmalleri karşısında mağduriyet yaşayan kişiler, idarenin işlemine karşı dava açmak istediklerinde idare mahkemelerine başvururlar. Örnek olarak:

• Belediye tarafından verilen yıkım kararı

• Atama, görevden alma veya sürgün işlemleri

• Disiplin cezası verilmesi

• Ehliyetin iptali

• Üniversiteye alınmama kararı

• Kamulaştırma işlemleri

İdare Mahkemesine Başvuru Şartları Nelerdir?

İdare mahkemesine başvurabilmek için aşağıdaki şartların sağlanması gerekir:

1. İdari işlem veya eylem bulunmalıdır.

2. Kişisel, meşru ve güncel bir hak ihlali yaşanmış olmalıdır.

3. Süreler içinde başvuru yapılmalıdır.

Süre Şartı: Dava Açma Süresi Ne Kadardır?

İdare mahkemesinde dava açma süresi genel olarak 60 gündür. Ancak bu süre:

• Bazı özel durumlarda 30 gün,

• Bazı durumlarda ise 10 gün olabilir.

Süreler, ilgili idari işlemin kişiye tebliğinden veya resmî gazetede yayımlanmasından itibaren işlemeye başlar.

İdare Mahkemesine Nasıl Başvuru Yapılır?

1. Dava Dilekçesi Hazırlanır

Dilekçede şu unsurlar yer almalıdır:

• Davacının adı-soyadı ve adresi

• Davalı idarenin adı

• Dava konusu işlem ve gerekçesi

• Hangi hukuki sebeple iptal istendiği

• Dayanılan kanun ve mevzuat

• Açıkça belirtilmiş talepler

2. Yetkili ve Görevli Mahkeme Tespit Edilir

Genellikle davaya konu işlemin yapıldığı yer idare mahkemesi yetkilidir. Örneğin, Ankara’da verilen bir memur disiplin cezasına karşı Ankara İdare Mahkemesi’ne başvurulur.

3. Başvuru Şekli

Başvurular şu yollarla yapılabilir:

• e-Devlet ve UYAP Vatandaş Portalı üzerinden elektronik başvuru

• Dilekçenin doğrudan mahkemeye elden teslimi

• Posta yoluyla gönderim (Tebliğ tarihi posta tarihine göre hesaplanmaz, mahkemeye ulaşma tarihi esas alınır.)

4. Harç ve Masraf Ödemesi

İdari davalarda harç miktarı genellikle düşüktür. Ancak yürütmenin durdurulması talebi varsa, daha yüksek masraf doğabilir. Vekil aracılığıyla başvuru yapılması durumunda vekâletname ve baro pulu da eklenmelidir.

İdare Mahkemesinde Dava Süreci Nasıl İlerler?

1. Dava dilekçesi kabul edilirse davalı idareye savunma için süre verilir.

2. Tarafların beyanları alınır.

3. Gerekirse bilirkişi raporu veya keşif yapılır.

4. Dava dosyası karar aşamasına gelir.

5. İlk derece mahkemesi kararı verir.

İdare Mahkemesi Kararına İtiraz Edilir Mi?

Evet. İdare mahkemesinin kararına karşı Bölge İdare Mahkemesi’ne istinaf yoluna gidilebilir. Ayrıca istinaf kararı kesin değilse, Danıştay’a temyiz başvurusu da mümkündür.

Yürütmenin Durdurulması Nedir?

Dava süreci devam ederken, dava konusu işlemin geçici olarak durdurulması talep edilebilir. Örneğin, bir memur açığa alınmışsa ve işlemin iptali isteniyorsa, işlem yürütme aşamasında durdurulabilir. Bunun için mahkeme:

• Açık hukuka aykırılık

• Telafisi güç zarar
  kriterlerine bakar.

Sık Sorulan Sorular

İdare Mahkemesi ne kadar sürede karar verir?

Genellikle 6-12 ay arasında sonuçlanır, ancak karmaşık davalarda bu süre uzayabilir.

Avukat tutmak zorunlu mudur?

Hayır, bireysel olarak dava açılabilir. Ancak hukuki hata yapmamak için idare hukuku alanında uzman bir avukattan destek alınması önerilir.

İdare Mahkemesi ile Vergi Mahkemesi farkı nedir?

Vergi Mahkemesi, sadece vergi, harç ve benzeri mali konularda açılan davalara bakar. Diğer tüm idari işlemler idare mahkemesinin görev alanındadır.

İdare Mahkemesi, bireylerin kamu gücü karşısında haklarını savunabildiği temel yargı organlarından biridir. Kamu kurumlarının yaptığı hatalı ya da haksız işlemler karşısında, belirli sürelere dikkat edilerek dava açılabilir. Bu süreçte profesyonel destek almak, dava sonucunun olumlu olmasını kolaylaştırabilir.